باز هم خبر و باز هم در مورد گران شدن گوشی های تلفن همراه! این روز ها هم فروشنگان و هم مشتریان گوشی های موبایل گیج و حیران مانده اند. یک روز خبر می رسد که طرحی مبنی بر افزایش 56 درصدی تعرفه گمرکی برای گوشی های تلفن همراه ارائه شده است. روز بعد قبل از تصویب این طرح قیمت گوشی بالا می رود. فردای آن روز می گویند که طرح به تصویب رسیده است و پس فردا خبر می رسد که مسئولین قصد تجدید نظر دارند. همه منتظرند ببینند که بالاخره چه بلایی به سر بازار بحران زده گوشی می آید. سوالی که برای من مطرح شده است این است که مسئولین دارند به نفع چه کسی تصمیم می گیرند؟!
الهام، سخنگوی دولت، در باره این طرح سخنان جالبی گفته که شنیدنی است. ایشان این طرح را به نفع صنایع داخلی ارزیابی کرده و فرموده (!) که گوشی های تلفن یک کالای ضروری و مورد نیاز مردم نیستند و تنها کالاهایی مثل نان و گوشت هستند که مردم به آنها نیاز دارند. بنابراین گمرک بستن به کالاهای دیگر اشکالی ندارد و خوب هم هست! اما باید به ایشان متذکر شد که اینجا افغانستان نیست که تنها مشکل مردم آن غذا باشد! اینجا کشوری است رو به پیشرفت که جوانان آن به تکنولوژی هسته ای دست یافته اند! چنین کشوری به تکنولوژی هم نیاز اساسی دارد، به همان اندازه که به خوراک و پوشاک و مسکن نیاز دارد.
تولیدات داخلی؟ هر نوجوان ۱۵ ساله ای می داند که تولیدات داخلی کیفیت ندارد و یا به عبارت رسمی تر کیفیت آنها قابل مقایسه با نمونه های خارجی نیست. هر جوان ۲۰ ساله ای هم می داند که تولید داخلی اصلاْ وجود ندارد. تنها تولید کننده انحصاری گوشی در ایران صا ایران است و همه می دانیم که هم اکنون گوشی های با اسم صا ایران، همه ساژم هستند!
صنایع داخلی؟ به نظر شما یک صنعت در یک بازار رقابتی بیشتر پیشرفت می کند یا در یک بازار انحصاری؟ اگر شما تنها تولید کننده ماشین حساب باشید، ماشین حساب شما چه رادیکال بگیرد چه نگیرد به فروش می رسد. چون ماشین حساب دیگری وجود ندارد که از ماشین حساب تولیدی شما بهتر باشد. اما اگر رقیبی پیدا کنید که ماشین حسابش رادیکال هم می گیرد، مجبورید شما هم این قابلیت را به ماشین حساب های خود اضافه کنید. چون در غیر این صورت بازار را از دست می دهید. در مورد گوشی هم قصه همین است. هر چه رقیب سرسخت تر باشد، تولید داخلی ژیشرفت بیشتری خواهد کرد. اما با سخت کردن راه ورود رفیب، وضع اگر بدتر نشود، بهتر نمی شود. شما با اجرای این طرح به جای حل مسئله کیفیت، صورت مسئله را پاک می کنید.
حمایت از صنایع داخلی؟ شما از چه کسی دفاع می کنید؟ دیروز مدیر عامل صا ایران اعلام کرد که صا ایران گوشی های تلفن همراه را از سبد تولید خود خارج کرده و فعلاْ قصد تولید این محصول را ندارد. آقای مجلس! آقای دولت! آیا بهتر نبود قبل از این که این طرح را تصویب کنید بر رسی می کردید که آیا صنایع داخلی حمایت می خواهند یا نه؟ این مشتریان بدبخت چه کار کنند که نه تولید داخلی پاسخ آنها را خواهد داد و نه تولید خارجی؟ البته مدیر عامل صا ایران گفت که در صورتی که تولید، صرفه اقتصادی داشته باشد احتمال تجدید نظر در این امر می رود ولی نمی شود روی این موضوع حساب کرد.
حال، بگذارید چند مورد از اعتراضات را در مورد این طرح برای شما بنویسم:
این بحث را در همین جا تمام می کنم و مانند تمام مشتریان گوشی موبایل منتظر می نشینم تا ببینم چه اتفاقی می افتد. گوشی خریدن در این وضعیت را به هیچ کس پیشنهاد نمی کنم. خودم هم گوشی مورد علاقه ام را تا دو هفته ای نمی خرم.
منتظر نظرات شما هستم!
این اولین مطلبی است که در این وبلاگ می نویسم. اول می خواستم با معرفی چند گوش داغ شروع کنم، اما بعد دیدم که این خبر مهم تر است. آن قدر مهم که از ساختن یک قالب برای این وبلاگ نیز مهم تر است!!
من دو ماه است که به دنبال یکی از گوشی های نوکیا هستم. مدتی پشت در کارخانه نوکیا بست نشستم تا این گوشی از آنجا برون بیاید و از حالت کامینگ سون خارج شود. مدتی هم به انتظار ماندم تا به قول دوستانم خریت نکنم و گوش را با آن قیمت سرسام آور که در ابتدا آمده بود، نگیرم.
چند روز یش یکی از دوستانم به من خبر داد که آقا گمرک گوشی ۶۰ درصد گران شده و این گرانی در قیمت گوشی متبلور خواهد شد. من باور نکردم. اما این خبر را دوباره و دوباره و از افراد مختلف شنیدم. یک شب برادرم به من خبر داد که تلویزیون نیز در این مورد با مردم مصاحبه کرده و نارضایتی های آنها را به آنتن سپرده است. اما من باز هم مثل آدم هایی که پس از از دست دادن عزیز، هنوز باور نمی کنند، به خود گفتم که این طرحی است که هنوز تصویب نشده است و امکان ندارد که گوشی گران شود. اما تیر خلاص را به اعصاب من، دوست نزدیکم زد که بدون هیچ مقدمه ای به من داغ دیده گفت: امروز جمهوری بودم و فروشنده ای می گفت که قیمت همه گوشی ها ۴۰ درصد بالا رفته. بلا فاصله به خانه رفتم تا خودم سر از این مشکل در بیاورم. اما با مطالعه بیشتر فهمیدم که تئوری مصرف چه قدر جالب است!
تا اینجا خاطره بود، حال زبان خبری را انتخاب می کنم:
چند روز پیش طرحی ارائه شد مبنی بر افزایش ۵۶ درصدی تعرفه واردات لوازم الکترونیکی. این طرح بر مبنای امور خیر بنا شده بود و هدف اصلی آن ظاهراً حمایت از صنایع داخلی بود. باز هم می گویم این طرح هنوز به تصویبل نرسیده است. تا آخر این مقاله را بخوانید به پاسخ همه سوال هایتان می رسید. اما چند نکته در این طرح نادیده گرفته شده بود. من این موارد را به صورت سوال مطرح می کنم:
من علاقه دارم به سوال چهارم جواب دهم. این طرح در کوتاه مدت به نفع فروشندگان است. زیرا گوشی های خرید قبلی خود را با تعرفه جدید می فروشند. اما در بلند مدت وضع آنها فرقی نمی کند. به نفع خریداران که عمراً! صنایع داخلی هم اگر توان رقابت داشتند، نیاز به خریدن داور نبود! به عقیده من آنها هم نمی توانند کاری از پیش ببرند، چه با بستن راه واردات و چه با سرمایه گذاری های وسیع. زیرا عنصر سلیقه مانند عدد بینهایت برای آنها تعریف نشده است. سلیقه را نه می شود خرید و نه می شود فروخت. اما در این میان بازار قاچاق گوشی رو به توسعه می رود و این صنعت به رشد خوبی می رسد. چرا که با زیاد شدن تعرفه گمرک، به صرفه است که گوشی ها به نحوی از گمرک فرار کنند. وقتی با کمی زحمت می توان به جنس مشابهی با قیمتی بسیار پایین تر رسید، دیگر کدام انسان عاقلی به سراغ جنس های وارد شده از طریق قانونی می رود؟!
با این اوصاف گزینه آخر نیز خود به خود غلط است.
پس این طرح اصولاً پر از اشتباه است و به هدف اصلی خود نخواهد رسید. حال به این موضوع می پردازیم که چرا اصلاً گوشی گران شد! مگر این طرح به تصویب رسیده است!؟
جواب بسیار ساده است. نمی دانم تا چه حد با علم اقتصاد آشنایی دارید. به هر حال ساده می گویم. از لحظه ای که خبر این طرح به گوش مردم رسید، دیوانه شدند!! همه به سمت مو بایل فروشی ها سرازیر شدند و از ترس این که فرصت را از دست ندهند، مثل آب نبات و شکلات به خرید موبایل مشغول شدند. اما ذخیره موبایل بازار محدود است! اگر قیمت بالا نرود خیلی سریع تمام می شود! بنابراین بنابر یک اصل اقتصادی که می گوید: تقاضا با قیمت رابطه مستقیم دارد، به ناچار قیمت گوشی ها بالا رفت و اگر بیشتر دقت کنید، فقط قیمت گوشی های روی بورس بالا رفت که این حرف مرا تایید می کند. مثلاً Nokia N91 هیچ تغییری نکرد. چرا که آن چنان طرفدار ندارد. اما Nokia 7610 که بسیار پر طرفدار است، از ۲۰۰ و خورده ای به حدود ۳۰۰ رسید! یعنی در یک کلمه مردم از ترس مردن خود کشی کردند! یعنی به صورتی کاملاً توهمی، خودشان قیمت گوشی را بالا بردند!
اما این وسط افراد دیگری سود بردند و آنها، همان فروشندگان بودند که با مشاهده هیجان مردم، از فرصت استفاده کردند و به گرانی کاذب گوشی دامن زدند. همین چند روز پیش که از فروشنده خانوادگیمان قیمت گوشی مورد علاقه ام را پرسیدم و بعد گفتم هنوز گران است، فوراْ مانند دانش آموزی که درس را از حفظ بگوید گفت: اگه می خوای بگیری همین الان بگیر که بعداْ دیره!! من هم گفتم: نه عزیز صبر می کنم ارزون شه!! و از مغازه بیرون آمدم.
از کسانی که امروز این مقاله را می خوانند و قصد مراجعه به مغازه و خرید گوشی را دارند، خواهش می کنم دست نگه دارید و بیش از این بازار گوشی را مریض نکنید! هیچ اتفاقی نمی افتد. نه گول این افزایش قیمت را بخورید و نه گوش فروشندگان مکار را! حداقل ۶ ماه طول می کشد که یک طرح نهایی شود و یک ماه دیگر نیز برای تصویب آن وقت لازم است (تازه اگر تصویب شود!). پس به هیجانات خود مسلط باشید و نظر هم یادتون نره !!